Akademia Kompetencji Cyfrowych w Gminie Czempiń

W jaki sposób zaangażować do działania biernych dotychczas mieszkańców gminy? Nie chcę, nie muszę, wszystko wiem, rodzina pomoże, niech to robią inni. Znajome postawy? Niestety tak. Każdy projekt uruchamiany przez samorząd okaże się trudny, jeśli mieszkańcy nie chcą się angażować. A powinni? Może inaczej… mogliby! Bo zaangażowanie i aktywna postawa są ważnymi cechami społeczeństwa obywatelskiego. Kolejna kwestia – współczesne technologie, takie jak portale prezentujące wydarzenia w czasie rzeczywistym, serwisy społecznościowe i dzielenie się newsami (nawet tymi sfabrykowanymi), lajkowane zdjęcia, apki komunikacyjne na telefon, przydatne w przerabianiu zdjęć i wiele innych…, stają się codziennością, jednak bywają też niebezpieczne. Świat biegnie do przodu tak szybko, że wielu za nim nie nadąża. Na przykład dzieci i gry komputerowe. Powstaje rzeczywistość  cyfrowa w którą wkraczają bez rodziców, bo rodzice w tym czasie siedzą na fejsbuku, współczesnym medium dziadersów. Nie znając niebezpieczeństw cyfrowej rzeczywistości, nie wspierają młodych. Zresztą bywa, że i sami klikają linki wyłudzające ich oszczędności.  Znając wagę tego problemu fundacja Centrum Przedsiębiorczości Racjonalnej zaangażowała się w realizację szkoleń Akademii Kompetencji Cyfrowych. Dzięki współpracy z naszą fundacją samorządowcy z Gminy Czempiń zaprosili mieszkańców na szkolenia Akademii Kompetencji Cyfrowych, umożliwiającej opanowanie zasad bezpiecznego wykorzystania nowych technologii w życiu codziennym. A wszystko po to, aby cyfrowe technologie nie były już nowe, aby stały się bardziej oswojone i ułatwiały załatwianie szeregu spraw. Tyle, że nie da się niczego nauczyć nie uczestnicząc w zajęciach. Udział jest formą aktywności. I tu pojawia się znajomy problem…

fot. 1. Jedna z grup szkoleniowych podczas przerwy w zajęciach Akademii Kompetencji Cyfrowych.
fot. 1. Jedna z grup szkoleniowych podczas przerwy w zajęciach Akademii Kompetencji Cyfrowych.

Opis problemu

Gmina Czempiń posiada dobrą lokalizację, blisko stąd do Kościana, do Poznania i innych miast Wielkopolski. Miasto jest zadbane, działa dom kultury, Centrum Aktywności Społecznej „Tlenownia” odbywają się ogólnopolskie zawody w duathlonie. Funkcjonuje dobra szkoła. Właśnie taki obraz gminy posiadaliśmy zgłaszając się do niej z propozycją zorganizowania zajęć szkoleniowych Akademii Kompetencji Cyfrowych. Zakres tematyczny zajęć został już zaplanowany przez organ dotacyjny, jednak ich realizacja wymagała zdyscyplinowania i sprawności w działaniu np. pomysłu na promocję, na zebranie w przepisowym czasie odpowiedniej grupy uczestników. Gmina Czempiń podpisała umowę dotacyjną, której realizację, jako partner wykonawczy gwarantowała fundacja Centrum Przedsiębiorczości Racjonalnej. Podjęliśmy się współpracy zgodnie z zasadą, iż działamy wspólnie od pomysłu, aż do szczęśliwego (dla obu stron) finału.

Kluczowym ryzykiem projektu było przeszkolenie w uzgodnionym okresie czasu zadeklarowanej w umowie liczby osób w wieku od 25 lat wzwyż. Przy czym konspekty zajęć, zasady udziału w szkoleniach, wymogi odnośnie zakupu sprzętu komputerowego, konieczność zatrudnienia instruktorów z odpowiednio długim stażem, skomplikowane zasady archiwizacji dokumentów potwierdzających realizację projektu – to wszystko zostało z góry narzucone. Przykładem serii takich wymogów jest chociażby fakt, iż o wyznaczonej godzinie 12 osób musiało zgromadzić się w sali komputerowej, gdzie na specjalnie w tym celu zakupionych laptopach zdobywali umiejętności cyfrowe. Wymagano zalogowanie się całej grupy na platformie szkoleniowej, odręcznych podpisów na listach obecności, podania dokładnych danych osobowych oraz wypełnienia dwóch ankiet, jednej na początku, a drugiej na końcu spotkania. Szkolenie to nie była godzina przy komputerze, tak jak teraz na niektórych webinarach.  Zajęcia były dwudniowe, po 6 godzin lekcyjnych. W Czempiniu zaplanowano 11 grup liczących maksymalnie po 12 osób. Aby pozytywnie rozliczyć przyznany grant, oprócz zakupu komputerów przeznaczonych do prowadzenia zajęć i konkurencyjnego wyboru instruktorów, trzeba było oczywiście wykazać się wymaganą liczbą przeszkolonych cyfrowo mieszkańców. Problemem było przyjście mieszkańców na zajęcia i aktywny udział w nich, co odnotowywano na platformie szkoleniowej.

fot. 2. Plakat informujący o szkoleniach Akademii Kompetencji Cyfrowych. W tym przypadku zawieszony na tablicy ogłoszeniowej w Sołectwie Borowo w Gminie Czempiń. Aby już maksymalnie ułatwić zgłoszenia plakaty przygotowano z odrywanymi karteczkami na których był numer telefonu do osoby tworzącej listę uczestników.
fot. 2. Plakat informujący o szkoleniach Akademii Kompetencji Cyfrowych. W tym przypadku zawieszony na tablicy ogłoszeniowej w Sołectwie Borowo w Gminie Czempiń. Aby już maksymalnie ułatwić zgłoszenia plakaty przygotowano z odrywanymi karteczkami na których był numer telefonu do osoby tworzącej listę uczestników.
fot. 3. Punkt zapisu na szkolenia. Wystarczyło wypełnione zgłoszenie wrzucić do urny i czekać na nasz email lub telefon.
fot. 3. Punkt zapisu na szkolenia. Wystarczyło wypełnione zgłoszenie wrzucić do urny i czekać na nasz email lub telefon.

Sposób działania

Fundacja Centrum Przedsiębiorczości Racjonalnej została partnerem Gminy Czempiń, odpowiedzialnym za wykonanie projektu. Zobowiązaliśmy się do pełnej realizacji projektu, łącznie z jego rozliczeniem.  Zaczęliśmy od promocji, po naszej stronie był projekt i druk plakatów (fot. 2), ogłoszeń oraz wszystkich formularzy, łącznie z listami do sołtysów i końcowymi certyfikatami potwierdzającymi ukończenie szkolenia. Zaplanowaliśmy nabór uczestników, kładąc nacisk na punkty zapisu oznaczone hasłem, plakatem i urną do wrzucania zgłoszeń (fot. 4). W sumie uruchomiono siedem punktów zapisu, w tym jeden w popularnym markecie budowlanym (fot. 3). Zatrudniliśmy instruktorów, zorganizowaliśmy obieg i archiwizację dokumentacji, dbaliśmy nawet o wymagany przepisami catering, a przede wszystkim o skomplikowane udokumentowanie przeprowadzanych zajęć. Po stronie Gminy Czempiń projekt nadzorowała doświadczona koordynatorka, na co dzień urzędniczka samorządu gminnego. Szkolenia odbywały się w 2020 roku, czyli w szczycie pandemii COVID, co było dodatkowym utrudnieniem. Pierwsze przeszkolone grupy zostały wyłonione spośród grona nauczycielskiego, gdyż szkoła nagle musiała przestawić się na tryb on-line. Zajęcia Akademii Kompetencji Cyfrowych trwały w okresie wakacyjnym, a nauczyciele bez przeszkód mogli pozyskać dodatkowe umiejętności (fot. 1). Zadbaliśmy nawet o takie szczegóły jak oznaczenie miejsca wykładów (fot. 5.), czy też zdjęcia potwierdzające realizację szkoleń na zakupionych komputerach (fot. 6)

Naszym pomysłem była mocno ukierunkowana promocja projektu. Plakaty pojawiły się w każdym sołectwie, w urzędzie gminy i w innych uczęszczanych miejscach. Dla każdego z sołtysów przygotowaliśmy koperty zawierające list z prośbą o pomoc w zaproszeniu mieszkańców, plakat do zawieszenia w gablocie oraz formularze zgłoszeń. Wysyłaliśmy maile do większych firm produkcyjnych i usługowych, których pracownicy mogli potrzebować szkoleń np. z tematu „Rodzic w internecie”. Na stronie internetowej gminy publikowano tematy zajęć. W lokalnej prasie pojawił się napisany przez nas artykuł o tym, co czeka dzieci w świecie cyfrowym do którego wkraczają bez wsparcia rodziców. Wykorzystaliśmy również kontakty z kołami gospodyń oraz nieformalne relacje zawodowe i prywatne, szczególnie z liderami opinii w poszczególnych miejscowościach. Mocnym fundamentem projektu okazał się zgrany zespół realizacyjny, złożony z jednej strony ze świetnych autochtonów, czyli z instruktorów oraz z koordynatorki, doskonale znającej realia gminy (stąd te kontakty z liderami opinii w gminie!), a z drugiej z nas, czyli z fundacji, która wzięła na siebie znaczną część żmudnej pracy dokumentacyjnej. Niezależnie od tego czy zajęcia odbywały się w tygodniu, czy też w weekendy, utrzymywaliśmy stały kontakt z instruktorami oraz z panią koordynator. Na wypadek awarii i nieprzyjścia któregoś z uczestników, zawsze można było zaangażować mieszkającą blisko osobę z zaplanowanej na kolejny tydzień grupy. Kluczem do sukcesu okazała się współpraca z miejscowymi realizatorami projektu. Tak to już jest, że w samorządach są osoby, które wiedzą co i jak robić, trzeba ich tylko wspierać.

Podjęte działania promocyjne miały charakter oficjalny (strona www gminy, prasa) oraz społecznościowy (profil fejsbukowy gminy, ale też komunikacja bezpośrednia, telefony). Dodatkowo były co jakiś czas ponawiane. Ludzie mają przecież krótką pamięć i chcąc mieć pewność ich zaangażowania, trzeba się przypominać.

fot. 4. Przygotowana przez naszą fundację urna do wrzucania zgłoszeń na szkolenia Akademii Kompetencji Cyfrowych w Gminie Czempiń
fot. 4. Przygotowana przez naszą fundację urna do wrzucania zgłoszeń na szkolenia Akademii Kompetencji Cyfrowych w Gminie Czempiń
fot. 5. Oznaczenie miejsca wykładów Akademii Kompetencji Cyfrowych. W Czempiniu była to jedna z sal szkoły podstawowej.
fot. 5. Oznaczenie miejsca wykładów Akademii Kompetencji Cyfrowych. W Czempiniu była to jedna z sal szkoły podstawowej.

Fundacja, mieszcząca się w Warszawie, czyli dość daleko od Wielkopolski, odciążyła zespół od szeregu ważnych i czasochłonnych formalizmów, koniecznych dla poprawnej realizacji zobowiązań dotacyjnych gminy. Chociażby wielokrotne raporty dla instytucji dotacyjnej wymagające szeregu załączników (maili, faktur, pdfów, list obecności). Ciągłym wyzwaniem był oczywiście udział w zajęciach wyznaczonej grupy uczestników i pilnowanie składu kolejnej grupy. Akademia Kompetencji Cyfrowych miała wyznaczony termin końcowy, a dostosowanie zajęć do terminarza 12 dorosłych uczestników nie zawsze było łatwe. Ostatnie trzy grupy odbyły zajęcia on-line. Jesienią 2020 roku w związku z nasileniem się pandemii w kraju ogłoszono zakaz zgromadzeń, więc z dnia na dzień musieliśmy zebrać nowych uczestników w miejsce tych, którzy z obawy o zdrowie wycofali się z zajęć. Dzięki współpracy z teamem z Czempinia dotarliśmy do pracowników firm i oświaty, którzy wzięli udział w końcowych zajęciach pt. „Tworzę własną stronę internetową”.

Efekt

Projekt Akademii Kompetencji Cyfrowych został pozytywnie zaopiniowany przez organ nadzorczy. Zadaniem fundacji było rozliczenie dotacji, co zostało wykonane bez przeszkód. Zakupione komputery do dnia dzisiejszego wykorzystywane są w miejscowej szkole podstawowej. Współpracując z instruktorami oraz panią koordynator przeszkoliliśmy wymagane 132 osoby w wieku 25+. Mieszkańcy wzięli udział w zajęciach i był to kolejny z wielu kroków podejmowanych przez pracowników gminy w celu ich aktywizacji. Najliczniejszą grupę  (63 osoby, czyli ok. 48 proc. wszystkich uczestników) stanowili mieszkańcy gminy w wieku 32 -59 lat. O połowę mniej (33 osoby) przeszkoliliśmy uczestników w wieku 35-43 lat. Seniorzy pow. 65 lat nie za bardzo byli zainteresowani szkoleniem – na 8 seniorów przypadło 28 uczestników w wieku 18-34 lat.  Trzy grupy odbyły zajęcia pt. „Rodzic w internecie”. Aż sześć grup próbowało tworzyć własne strony internetowe. Było też o finansach i transakcjach w sieci, o biznesie oraz o kulturze w sieci. Efektem projektu zrealizowanego dla Gminy Czempiń było przekazanie jej mieszkańcom jakże istotnej w dobie pandemii wiedzy o „funkcjonowaniu cyfrowego świata”. 

fot. 6. Zdjęcia dokumentujące przeprowadzanie zajęć szkoleniowych na specjalnie do tego celu zakupionych i oznaczonych laptopach.
fot. 6. Zdjęcia dokumentujące przeprowadzanie zajęć szkoleniowych na specjalnie do tego celu zakupionych i oznaczonych laptopach.

Podsumowanie

„Szkolenia były potrzebne. Gmina wyposażyła uczniów w dodatkowe komputery, a mieszkańców w nowe umiejętności. Kto chciał, to skorzystał. W Czempiniu po prostu robimy swoje, umożliwiamy mieszkańcom udział w różnych zajęciach, zawodach, szkoleniach. Do nich należy wybór. Powoli, powoli przekonujemy zanurzonych wyłącznie we własnej prywatności mieszkańców do chociażby chwilowej aktywności.” – mówi M. Woźniak z referatu promocji i komunikacji społecznej w Gminie Czempiń

Więcej informacji: E. Żak, project manager, Centrum Przedsiębiorczości Racjonalnej